Časopis Prosvjeta

U Vukovaru je 24. novembra u organizaciji Zajedničkog veća opština i KUD-a “Sloga” kao domaćina održana deveta po redu Smotra srpskog folklora Slavonije, Baranje i Zapadnog Srema. Nastupilo je 13 KUD-ova s područja djelovanja ZVO-a i vukovarski Ansambl SKD “Prosvjete” kao reprezentativni folklorni ansambl srpske zajednice u Hrvatskoj. Smotra je okupila tristotinjak učesnika, a u publici su bili brojni srpski predstavnici – saborska zastupnica SDSS-a Dragana Jeckov, vukovarsko-sremski dožupan Đorđe Ćurčić, načelnici srpskih opština, predsjednik županijskog VSNM-a Svetislav Mikerević, generalni sekretar SKD “Prosvjeta” Slobodan Živković i drugi. Osim ove smotre koja se održava jednom godišnje, naizmjenično u Vukovaru i Belom Manastiru, ZVO organizira i Festival dječjeg folklora i školu folklora kao stručno usavršavanje za voditelje ansambala.

U prostorijama Srpske pravoslavne crkvene opštine u Osijeku 19. novembra uvečer proslavljena je 150. godišnjica osnivanja Srpske čitaonice. Događaj je organizirao osječki pododbor “Prosvjete”, uz pomoć Srpske pravoslavne crkvene opštine Osijek, VSNM-a Osijeka, Gradske organizacije SDSS-a i “Čuvara srpskog identiteta” iz Vukovara. Prisutnima su se obratili episkop osječkopoljski i baranjski Heruvim, zamjenica gradonačelnika Osijeka Žana Gamoš i predsjednik pododbora Zdenko Čikara koji je izrazio nadu da će se realizacijom projekta Srpskog kulturnog centra u Osijeku, i na kulturnim događanjima, kao i u Čitaonici, okupljati svih pripadnici. Tom prilikom nastupio je i kamerni hor SPD-a “Javor” iz Vukovara. Čitaonica je svečano otvorena na dan Svetog Dimitrija, 8. novembra 1868. godine, a njen osnivač i prvi predsjednik bio je osječki paroh Lazar Bojić. Ustaše 1941. godine, zabranjuju rad čitaonice poslije 73 godine postojanja.

Najbolji dugometražni film na 16. izdanju međunarodnog Zagreb film festivala je “Teret” srpskog režisera Ognjena Glavonića, rađen u produkciji Srbije, Francuske, Hrvatske, Irana i Katara. Odluku da “Teret” bude pobjednički film donio je žiri koji su činili glumica Deborah Kara Unger i režiseri Juho Kuosmanen i Maja Miloš. U ime ekipe nagradu je primio tumač glavne uloge Leon Lučev. Na ovogodišnjem festivalu od 11. do 19. novembra u takmičarskim i popratnim programima prikazano je stotinjak filmova uz otprilike toliko gostiju festivala. Zajednička nit koja se provlači kroz filmove iz glavnog programa ove godine su junaci na prekretnicama, rekao je direktor festivala Boris T. Matić.

Ovogodišnje 41. izdanje Međunarodnog sajma knjiga i učila Interliber, održano od 13. do 18. novembra s oko 300 izlagača iz Hrvatske i drugih zemalja, prošlo je  u znaku prisustva srpskih autora i izdavača, pa i u znaku dodjele književne nagrade “Kočićevo pero” koju dodjeljuje Zadužbina Petar Kočić Banja Luka – Beograd. Ove godine nagradu je dobio Čedomir Višnjić za knjigu “Vreme sporta i razonode – Titina Hrvatska i njeni Srbi 1951. – 1971.”.

Na prigodnoj svečanosti osim laureata govorili su i direktor i glavni urednik Zadužbine Nikola Vukolić, književnik Miljenko Jergović kao član žirija i historičar Milan Radanović.

“Ovo je do sada najbolja Višnjićeva knjiga koja, osim o sudbini Srba, govori i o sudbini Hrvata, jer se ta dva naroda u Hrvatskoj nisu mogla odvojiti. Višnjić je i u ovoj knjizi želeo da piše istoriju, a ne mit. Ovakve knjige pišu se teško, pa se zato rijetko i pojavljuju”, zaključio je Vukolić.

Na Interliberu je, kao i nedavno u Beogradu, bio i štand “Prosvjete” i Izdavačkog poduzeća “Prosvjeta” d.o.o. Ističući da je nagrada afirmativna za Višnjića, tako i za “Prosvjetu” i srpsku zajednicu u Hrvatskoj kojoj daje vjetar u leđa, direktor izdavačkog poduzeća Mirko Marković izrazio je zadovoljstvo ovogodišnjim sajmom. “Posjeta je velika, čemu je doprinijelo i lijepo vrijeme. Moja ocjena je veća od ‘vrlo dobar’ i što se tiče prodaje i što se tiče posjećenosti i interesa za knjigu. Svaki dan je bolji nego prošle godine, što je osnova da ove godine budemo bolji i uspješniji nego lani”, rekao je Marković.

Karlovački pododbor “Prosvjete” organizirao je 10. novembra do sada najmasovniju likovnu koloniju s 21 učesnikom. Osim domaćina, tu su se našli i akademski umjetnici i slikari amateri iz Zagreba, Velike Gorice, Popovače, Velike Kladuše, Pule i Rijeke koji su stvarali djela s motivima Karlovca i pravoslavnih hramova u Hrvatskoj.

Povodom obilježavanja stogodišnjice završetka Prvog svjetskog rata, Srpsko privredno društvo „Privrednik“ i Ambasada Srbije, u prostorijama „Privrednika“ u Zagrebu, organizirale su 8. i 9. novembra projekcije filmova koji govore o Srbiji u tim burnim godinama.

Ambasadorica Srbije Mira Nikolić naglasila je da se taj dio historije godinama zanemarivao. Podsjetila je na velike ljudske gubitke: ukupan broj od 1.245.000 mrtvih u Srbiji, bio je najveći postotak među zemljama učesnicama rata, od čega su 400.000 bili vojne, a preko 800.000 civilne žrtve. Podsjetila je da je 360.000 vojnika i civila pomrlo od tifusa, kao i da ih je 140.000 stradalo u povlačenju kroz Albaniju, nakon što su krajem 1915. godine Centralne sile zauzele Srbiju.

Na Dan primirja, 11. novembra, Ambasada Srbije i predstavnici Srba u Hrvatskoj 11. novembra na zagrebačkom groblju Mirogoj odali su počast vojnim i civilnim ratnim žrtvama. Prije odavanja počasti služen je pomen u pravoslavnoj kapeli Sv. Petra i Pavla, a onda i kod krsta postavljenog kod kapelice, simbola spomena na stradale.

Vijence su položili delegacija Ambasade Srbije – ambasadorica Mira Nikolić, vojni ataše Dejan Đorđević i konzul Nenad Maričić, delegacija srpske zajednice u Hrvatskoj – saborski zastupnik SDSS-a Boris Milošević, zamjenik predsjednika SNV-a Saša Milošević, potpredsjednik SKD-a “Prosvjeta” Siniša Tatalović i predsjednik “Privrednika” Nikola Lunić.

Stogodišnjica primirja u Velikom ratu obilježena je i u Vukovaru. U Srpskom kulturnom centru 9. i 10. novembra održan je  naučno-stručni skup na temu “Prvi svetski rat na južnoslovenskom prostoru i stvaranje Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca” na kojem je učestvovalo 14 istoričara iz Beograda, Novog Sada, Zagreba i Vukovara. Programom skupa smo obuhvatili čitav hronološki niz, od atentata u Sarajevu do događaja koji su prethodili osnivanju Kraljevine SHS, izjavio je Srđan Sekulić, direktor SKC-a.