Časopis Prosvjeta

Junaci ovih priča usamljeni su ljudi, ljudi koji proživljavaju teške emocije; bivši, sadašnji, budući ljubavnici, žrtve odgoja, nagona i emocija, rečeno je na gostovanju univerzitetskog profesora i književnika Mihajla Pantića upriličenom 23. maja u biblioteci SKD “Prosvjete” u Zagrebu. O Pantićevom književnom stvaralaštvu, s naglaskom na zagrebačko izdanje zbirke priča “Suviše vremena za nevažne stvari” govorili su i sveučilišni profesor Dušan Marinković i dugogodišnji voditelj Biblioteke Velimir Sekulić.

Zadnja dekada maja bila je vrlo bogata kulturno-umjetničko-folklornim manifestacijama u sjeverozapadnoj Hrvatskoj na kojima su učestvovali članovi “Prosvjete”.

Tako je 19. maja, održan Dan nacionalnih manjina u organizaciji Grada Varaždina i Varaždinske županije na kojoj su se pjesmom, plesom i kolima, kao i gastronomskom ponudom, predstavile srpska, slovenska, romska, bošnjačka i albanska nacionalna manjina. Srbe su predstavljali SKUDD “Đurđevdan“ iz Drežnice i muški zbor “Prosvjete” iz Zagreba.

Vijeće srpske nacionalne manjine Varaždinske županije obilježilo je 25. maja svoju krsnu slavu Sv. Nikolu letnjeg u Društvenom domu u Čukovcu kod Ludbrega. Zajedno s obilježavanjem slave, održana je manifestacija “Manjine u centru svijeta” koju VSNM već godinama održava zajedno s ludbreškim KUD-om “Anka Ošpuh” i pod pokroviteljstvom Grada. U programu su nastupili ženska pjevačka grupa “Pajdašice” u sastavu KUD-a, Društvo izvornog folklora (DIF) “Zavičaj” iz Velikog Poganca, kao i folkloraši pododbora “Prosvjete” iz Zagreba i Krnjaka.

Tog dana je u Velikom Pogancu održana manifestacija “Majski susreti folklora” na kojoj su, osim domaćina DIF “Zavičaj”, učestvovali i muška pjevačka grupa pododbora “Prosvjete” iz Zagreba i folklorna grupa učenika OŠ Veliki Poganac.

Povodom 140 godina od rođenja Milutina Milankovića, u Kulturnom i naučnom centru koji nosi ime znamenitog Daljca, dvanaestu godinu zaredom upriličena je manifestacija “Milankovićevi ciklusi”. Modelu planete Merkur, postavljenom prošle godine u okviru budućeg Milankovićevog planetarijuma, ove godine pridružila se Venera koja krasi ugao naučnikove rodne kuće u Dalju. Takozvana “svemirska soba” bogatija je za model “Živi svet ledenog doba”, autora Aleksandra Petrovića iz Beograda, a u dvorištu je postavljena mala meteorološka stanica čiji je autor Dalibor Mesarić iz Astronomskog društva Osijek, inače voditelj astronomske sekcije u Milankovićevom centru. Ovogodišnji dobitnik “Zlatne medalje Milankovićevih ciklusa” je Andre Berže, 77-godišnji belgijski profesor i klimatolog koji se više od 40 godina bavi Milankovićevim naučnim dostignućima.

KNC “Milutin Milanković” ove godine obilježava deset godina rada tokom kojih je održano preko 300 kulturnih, naučnih i društvenih sadržaja koje je vidjelo 30.000 posjetilaca, učesnika programa i gostiju.  Povodom tog jubileja, dodijeljene su plakete Daliboru Mesariću i Radetu Manojloviću iz Osijeka, Radomiru Putniku iz Zemuna, Opštini Erdut, Komunalnom preduzeću Čvorkovac i Preduzetničko-razvojnom centru opštine Erdut. Plakete će naknadno biti uručene Ministarstvu kulture Hrvatske, Ministarstvu kulture i informisanja Srbije i Aleksandru Popoviću, nekadašnjem ministru za nauku i vere u Vladi Srbije koji je 2007. godine učinio prvi korak i obezbedio sredstva za obnovu Milankovićeve rodne kuće, rekao je direktor KNC Đorđe Nešić.

U Pačetinu, malom selu u blizini Vukovara, od 31. maja do 16,. juna ove godine održani su 17. Međudržavni susreti dramskih amatera (MESDAM) na kojoj učestvuju dramske grupe iz Hrvatske, Srbije i Republike Srpske – Pačetina, Županje, Banatskog Karađorđeva, Sokobanje i Beočina, a prvi put gostuju glumci iz Demir Kapije iz  Sjeverne Makedonije. Osim amatera, nastupio je profesionalni glumac Senad Milanović iz Banjaluke koji je izveo antiratnu monodramu “Iz tri ugla”. Organizatori ove jedinstvene manifestacije su pododbor “Prosvjete” i KUD “Branko Radičević” iz Pačetina, koji ove godine obilježava 20 godina postojanja i uspješnog rada. Manifestaciju je otvorila dramska sekcija KUD-a “Branko Radičević” premijernim izvođenjem predstave “Čandrlјivi muž” koju je napisao Jovan Sterija Popović, a režiju potpisuje Cvetin Aničić. Susreti su zatvoreni predstavom “Analfabeta” po tekstu Branislava Nušića, u koprodukciji Gradskog pozorišta i Kulturne scene “Male stvari” iz Trebinja. Povodom jubileja, organizatori su ove godine ustanovili i zaštitni znak MESDAM-a i simbol Pačetina, statuu “Zlatni patak”. Prve statue uručene su pokrovitelјima – generalnom sekretaru “Prosvjete” Slobodanu Živkoviću i načelniku općine Trpinja Miroslavu Paliću. Općinske vlasti su ove godine financirale rekonstrukciju pozornice pačetinskog Doma kulture kako bi  za važan jubilej zasjala u punom sjaju.

Povodom 160. godišnjice rođenja istaknutog slikara Paje Jovanovića, 6. juna u dvorani Biblioteke ‘Prosvjete’ u Zagrebu upriličeno je predavanje “ Paja Jovanović – istorijsko slikarstvo”. Predavač Branko Čolović podsjetio je na Jovanovićev bogati opus od preko 4.000 slika, crteža i skica nastao tokom Jovanovićeve duge slikarske karijere. Jovanović je bio internacionalni slikar koji je živio i stvarao u Minhenu, Beču, Londonu, Parizu, Italiji, Švicarskoj, a neko vrijeme je boravio i na Kavkazu, u Carigradu, Egiptu i Americi. Za sobom je ostavio mnogo portreta, jer su sve velike ličnosti voljele da ih portretira, pri čemu je, kako je rekao Čolović, podilazio buržujskom ukusu. Jovanović je znao slikati i nekoliko verzija svojih slika kao što je “Seoba Srba”. Tu je sliku, zajedno s pravom na umnožavanje, prodao zagrebačkom poduzetniku Petru Nikoliću, pa je svaka od srpskih kuća imala tu, a kasnije i neku drugu reprodukciju njegovih slika, čime je Jovanović krenuo ka demokratizaciji umjetnosti jer su kopije bile dostupne velikom broju ljudi. Na takav način još su neke njegove slike nastale u velikom broju primjeraka.

U prostorijama Pučke knjižnice i čitaonice u Daruvaru 6. juna održana je promocija zbirke narodnih pjesama “Oj, djevojko, draga dušo moja” Laze Šironje iz Daruvara, diplomiranog ekonomiste koji je niz godina prisutan u kulturi ovog kraja. Promociju knjige organiziralo je gradsko Vijeće srpske nacionalne manjine, a medijator promocije bio Radovan Dožudić, autor nekoliko knjiga vezanih za Srbe tog kraja, koji je i urednik Šironjine knjige, prvog objavljenog literarnog djela. U promociju su bili uključeni i članovi pjevačke sekcije daruvarskog pododbora “Prosvjete” čiji je Lazo Šironja jedan od osnivača.