Časopis Prosvjeta

Iako je književno i kritičko delo ovog polihistora i, za mnoge, jednog od najreprezentativnijih srpskih intelektualaca XX veka, podsticajno za mnoga čitanja, naša književnoistorijska samosvest potisnula je Kašanina književnog kritičara i istoričara književnosti iz glavnih književnih tokova

Milan Kašanin (Beli Manastir, 1895. – Beograd, 1981) bio je višestruka intelektualna i stvaralačka ličnost. Njegovo unutrašnje duhovno bogatstvo i velika stvaralačka energija, kao i nameti društvenoistorijske egzistencije, inicirali su mnoštvo kulturnih aktivnosti i raznorodan stvaralački opus. U srpskoj kulturnoj istoriji je poznat kao esejist, književni i likovni kritičar, istoričar književnosti i umetnosti, pripovedač, romansijer, prevodilac; urednik književnih časopisa Letopisa Matice srpske (1927–1928) i Srpskog književnog glasnika (1935–1939); pokretač i urednik mesečnika za umetnost Umetnički pregled (1937–1941), kao i edicije posvećene savremenim srpskim piscima u Narodnoj prosveti (1929). Kašanin je bio i kustos i direktor Muzeja savremene umetnosti (1928–1936), direktor Muzeja kneza Pavla (1936–1944) i direktor Galerije fresaka u Beogradu (1953–1961).

Kašaninov pripovedački i romansijerski opus obuhvata više od dvadeset pripovedaka i tri romana. Reč je o zbirkama pripovedaka Jutrenja i bdenja (1925, 1926), Zaljubljenici (1928), U senci slave (1961) i romanima Trokošuljnik (1930), Pijana zemlja (1932) i Priviđenja (1981). Autor je i značajnih monografija iz oblasti književne kritike, esejistike, i istorije srpske književnosti: Pronađene stvari (1961), Sudbine i ljudi (1968), Susreti i pisma (1974), Srpska književnosti u srednjem veku (1975), kao i mnogih književnokritičkih i esejističkih tekstova, objavljenih u dnevnoj i književnoj periodici tokom Prvog i u periodu između dva svetska rata.

Iako je književno i kritičko delo ovog polihistora i, za mnoge, jednog od najreprezentativnijih srpskih intelektualaca XX veka, podsticajno za mnoga čitanja pojedinih srpskih autora i razumevanje književnih i istorijskih oblika i pojava, pa i epoha (ponajpre srpske književnosti i umetnosti srednjeg veka), naša književnoistorijska samosvest potisnula je Kašanina književnog kritičara i istoričara književnosti iz glavnih književnih tokova XX veka. Važno je ovom prilikom napomenuti i sa stranica srpske istorije književnosti skrajnute njegove knjige pripovedne proze i romane.

Inicijativa da se ove godine održi naučni skup i objavi zbornik radova posvećen književnom i kritičkom delu Milana Kašanina proistekla je iz uvida da je neophodno rasvetliti poetičke i kulturne aspekte njegovog književnog stvaralaštva iz različitih teorijskih polazišta, ustanoviti njegov status u tradiciji moderne srpske pripovetke i romana i ukazati na značaj i domete njegovih studija i eseja iz oblasti književne kritike i istorije književnosti. Takav poduhvat bi na relevantan način i sa adekvatnog istorijskog odstojanja ispravio kulturnoistorijski previd velikog značaja i estetičkih vrednosti Kašaninovog književnog i kritičkog stvaralaštva i umnogome doprinelo negovanju kulture sećanja.