Časopis Prosvjeta

Festival Balkan Trafik! održava se 13. put u Bruxellessu, sjedištu Evropske unije, a nudi raznovrstan muzički, književni, filmski i kazališni program, uključujući i tradicionalno kolo koje će 28. aprila, posljednjeg festivalskog dana, biti odigrano na briselskom Velikom trgu. Balkan Trafik! prvi put je ove godine organiziran u dva prostora predstavljajući i slaveći kulturu zemalja Jugoistočne Evrope i kroz strip i uličnu umjetnost, debate, ali i gastronomske specijalitete. Najraznovrsniji je i ovaj puta muzički program, koji je počeo koncertom Vasil Hadžimanov benda 25. aprila u Bozaru, a među učesnicima su i Silvia Gradinaru, Balkan Beats, trubački Orkestar Marka Markovića sa Bobanom Markovićem kao specijalnim gostom, Romano Drom i Olah Gipsy Beats, Bernard orkestar, Divanhana i Susan Kardes, Ciprian Vlorel… Gosti književnog programa su nagrađivani pisci Andrej Nikolaidis iz Crne Gore, Faruk Šehić iz Bosne i Hercegovine, Goce Smilevski iz Sjeverne Makedonije i Jelena Lengold iz Srbije. Filmski program obuhvaća dokumentarac “Dubina dva” i igrani “Teret” Ognjena Glavonića iz Srbije, “Srbenku” Nebojše Slijepčevića iz Hrvatske, dramu “Aga” Milka Lazarova iz Bugarske… U okviru pozorišnog programa, 24. i 25. aprila izvedena je predstava “Exit”, u režiji Arpada Šilinga, koprodukcija Mađarskog pozorišta u Temišvaru, Klasičnog teatra u Aradu u Rumunjskoj i Narodnog pozorišta Sombor, koja govori o grupi migranata sa Balkana, zatvorenim u jednoj napuštenoj zgradi u Velikoj Britaniji.

Regionalni književni festival “Na pola puta” u Užicu predstavio je u svom 14. izdanju više od deset autora iz bivših jugoslavenskih republika, a počeo je 21. aprila predstavom beogradskog Reflektor teatra “Smrt fašizmu! O Ribarima i Slobodi”, te izložbom crteža ilustratora Boba Živkovića u Gradskoj galeriji. Užička gimnazija, domaćin tog jedinstvenog festivala na pola puta od Beograda do Sarajeva, i ove godine pripremila je program koji čine predavanja i večernja “čitanja”, a među učesnicima su do 24. aprila, uz Reflektor teatar i Boba Živkovića, i Dejan Ilić, Nenad Veličković, Đorđe Balmazović, Ivan Ivanji, Petar Matović, Sofija Kordić, Jasna Šamić, Tanja Stupar Trifunović, Tea Tulić, Ivica Prtenjača, Jasminka Petrović, Predrag Stojadinović i Kruno Lokotar.

Dokumentarna predstava Reflektor teatra “Smrt fašizmu: O Ribarima i Slobodi”, izvedena u Narodnom pozorištu Užice, posvećena je sjećanju na Ivu Lolu Ribara i porodicu Ribar, kojom autori žele reći nešto o svojoj generaciji, sebi, današnjim herojima i idealima u koje vjeruju. Autorica koncepta je Milena Bogavac. Program drugog festivalskog dana, 22. aprila, počinje gostovanjem Sofije Kordić, novinarke i književnice, koja je odrasla u Zadru, diplomirala na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, a potom magistrirala na Srednjoevropskom univerzitetu u Pragu, gdje je radila kao dopisnica Radija Slobodna Evropa, a sada piše za različite hrvatske medije. Roman “Hipofiza u egzilu” je njena prva knjiga. Gost prvog dana je i Nenad Veličković, pisac i profesor iz Sarajeva, jedan od idejnih tvoraca festivala Na pola puta. Festival “Na pola puta” održava se od 2006. godine, okupljajući pisce iz BiH, Hrvatske i Srbije. Naziv je dobio po tome što se Užice nalazi na pola puta od Beograda do Sarajeva.

Predstava Jugoslovenskog dramskog pozorišta (JDP) u Beogradu “Zašto je poludeo gospodin R?” trijumfirala je na 16. Međunarodnom festivalu komedije “Mostarska liska”, osvojivši četiri nagrade, uključujući Grand prix i nagradu za režiju Bobe Jelčića. Za ulogu u toj predstavi Boris Isaković je dobio nagradu “Velika liska” za najboljeg glumca, a osvojila je i nagradu za najbolju predstavu na osnovu jednoglasne odluke žirija medija, saopćili su organizatori 16. festivala “Mostarska liska”, koji je od 19. do 26. aprila ponudio 25 programa, zaključno sa koncertom Damira Imamovića na svečanom zatvaranju u Narodnom pozorištu u Mostaru. “Velika liska” za najbolju glumicu dodijeljena je Tatjani Šojić za ulogu u predstavi “Ime” (Matthieu Delaporte & Alexandre de La Patellière), u režiji Admira Glamočaka i produkciji Pozorišta mladih Sarajevo.  Specijalna nagrada “Velika liska” dodijeljena je predstavi “Naši dani” Narodnog pozorišta Republike Srpske iz Banjaluke, koju je prema tekstu Željka Stjepanovića režirao Jug Radivojević.

Dokumentarni film “Nebeska tema” o legendarnom beogradskom rok muzičaru Vladi Divljanu (1958-2015) bit će premijerno prikazan 10. maja u Sava centru u Beogradu, a publici će se poslije rasprodane projekcije pokloniti svi učesnici. Premijera filma o Divljanu, u režiji Mladena Matičevića, organizirana je na njegov rođendan, a sve ulaznice su rasprodane već desetak dana unazad, što je svojevrsni podvig za dokumentarni film. “Nebeska tema” naći će se u kinima  od 16. maja. U filmu sudjeluju najznačajniji autori sa jugoslavenskog prostora, koji su specijalno za tu priliku snimili (i u filmu izvode) nove verzije Divljanovih pjesama. U filmu sudjeluju Darko Rundek, Momčilo Bajagić Bajaga, Svetozar Cvetković, Zdenko Kolar, Aleksandar Šandorov, Mladen Juričić Max, Srđan Gojković Gile, Dušan Kojić Koja, Srđan Šaper,  Emil Tedeschi i drugi. “Nebeska tema” je snimana na lokacijama u Beogradu, Zagrebu, Beču, Rovinju i na Braču. Film je proizveden u produkciji kuće Starhill i kompanije United Media, a koproducenti su Cinnamon Film, Mir Media Group, Backstage iz Hrvatske, Tag Media i Digimedia. O Divljanu je slovenski redatelj Rudi Uran snimio 2009. godine dokumentarni film „Vlada“.

Vlada Srbije uputila je Francuskoj financijsku pomoć u iznosu od milijun eura za obnovu katedrale Notre-Dame u Parizu, teško oštećenu u nedavnom požaru. Tom odlukom, kako je objavljeno iz Vlade Srbije, potvrđuje se “vekovno prijateljstvo sa francuskim narodom i izražava želja da se simbol francuske i svetske civilizacije što pre obnovi i otvori ovaj hram kulture i umetnosti za sve svoje buduće poklonike”. Uzrok požara još nije utvrđen, ali se smatra da je nenamjerno izazvan i da ima veze sa radovima na rekonstrukciji gotske katedrale stare više od 850 godina. Francuski predsjednik Emanuel Macron smatra da će za rekonstrukciju biti potrebno pet godina, dok stručnjaci ocjenjuju da obnova čuvene katedrale može da potraje i 15 godina.

Središnja svečanost susreta kulturnog stvaralaštva nacionalnih manjina u Splitu pod nazivom “Dom je tamo gdje je pjesma” održan je u 9. maja u Domu Hrvatske vojske “General-bojnik Ivo Jelić” u Lori pod pokroviteljstvom Grada Splita gdje su nastupila kulturna društva nacionalnih manjina koja djeluju na splitskom području. Na manifestaciji svojim kulturno-zabavnim programima predstavili su se: Slovensko kulturno društvo “Triglav”- Split, Srpsko kulturno društvo “Prosvjeta” – Split, Zajednica Crnogoraca Split, Kulturno društvo Bošnjaka “Preporod” – Split, Demokratska zajednica Mađara Hrvatske – udruga Splitsko-dalmatinske županije, makedonsko društvo “Makedonija” te Novi mađarski kulturni centar. Splitski gradonačelnik Andro Krstulović Opara je istaknuo kako ova manifestacija, koja se održava devetu godinu u nizu, doprinosi zajedništvu u tom gradu. “Split je oduvijek bio otvoren grad drugima i time se obogaćivao”, dodao je. Manifestacija “Dom je tamo gdje je pjesma“ održava se u povodu Dana Evrope u organizaciji Koordinacije Vijeća i predstavnika manjina u Splitu a ujedno je i dio program Sudamje kojom se proslavlja Dan grada Splita i blagdan Svetoga Dujma zaštitnika Splita. Splitski gradonačelnik zahvalio je nacionalnim manjinama što svojom manifestacijom obogaćuju Sudamju. Dodao je kako se ova manifestacija održava i na Dan pobjede nad zlom nacizma i kada je 9. svibnja 1950. godine ‘začeta Europa zajedništva i mira’.